Hoe hoort het eigenlijk in Zwitserland?

Ga je in Zwitserland werken en wil je beslagen ten ijs komen? Dan is het handig als je een aantal gedragsregels kent voor de omgang met volwassenen.

Stel je komt voor een sollicitatiegesprek, het is je eerste werkdag of je bezoekt een cursus Zwitserduits. Dan stel je je voor met je voor- en achternaam: “Ich bin Titia Simons/Ich bin Tobias Schuurman.” Dan spreken ze je in vervolg met ’Sie’ en met ’Frau Simons’ of ’Herr Schuurman’ aan. Omgekeerd spreek je je gesprekspartner ook met ‘Frau’ of met ‘Herr’ en de achternaam aan.

Anders dan in Nederland zeg je ‘Sie’ en niet ‘du’. Gewoon tutoyeren doe je niet, omdat het respectloos overkomt.

Mocht je op een afdeling komen met een groep nieuwe collega’s, wacht dan af tot de oudste persoon of de leider van de groep het initiatief neemt. In Zwitserland is de gewoonte dat de oudste persoon eerst de naam van de ander leert kennen.
In Nederland zeggen jongere volwassenen regelmatig tegen de oudere: “U mag me gerust tutoyeren.” Dat is in Zwitserland een no-go. Volwassenen vanaf een jaar of 17 zeggen u tegen elkaar, onafhankelijk van de leeftijd. 

Wat te doen bij een sollicitatiegesprek in Zwitserland

Ga je naar een sollicitatiegesprek in een kliniek, spitaal of onderneming? De HR-assistent of degene die je begeleidt, leidt je naar het kantoor van de CEO of de Oberarzt en zegt: “Herr Keller, ich möchte Ihnen Titia Simons vorstellen. Sie bewirbt sich für die Stelle als Kinderärztin. Frau Simons, das ist unser CEO/ unser Oberarzt Peter Keller.”

Je eerste werkdag in Zwitserland

Op je eerste werkdag stelt iemand jou aan je nieuwe collega’s voor. Dat kan ongeveer zo gaan:

“Ich möchte Ihnen unsere neue Kollegin/ unseren neuen Kollegen vorstellen: Dies ist Frau Simons/ das ist Herr Schuurman.” Of: “Ich möchte Sie einander vorstellen. Das ist Dr. Löffle, und das ist Frau Simons.”

Wat te doen als je niet weet hoe je iemand aanspreekt

Als het niet voor de hand ligt hoe je iemand aanspreekt, is het beste om te vragen wat gebruikelijk is of je wacht hoe de ander zich gedraagt. Kom je bij een groep, dan kun je bijvoorbeeld zeggen: “Grüezi mitenand, ich bin Titia Simons/ Tobias Schuurman und neu hier.”

Van u naar je

In Nederland is de overgang van u naar je vaak geleidelijk. Binnen enkele minuten spreken we elkaar met je aan. Soms zeg je: “Zullen we gewoon je zeggen?”

In Zwitserland is de overgang formeler en aan bepaalde regels gebonden. Je biedt elkaar het ‘je’ aan, waarbij er een hiërarchie geldt: de hoger geplaatste persoon stelt voor om ‘jij’ te zeggen en de veel oudere stelt het de jongere voor. Privé is het gebruikelijk dat de vrouw een man voorstelt om ‘jij’ te zeggen.

Valkuilen in Zwitserland

Zeg niet te snel ‘je’ tegen een jonger iemand.

Duitsers en Fransen geven met zakendoen de voorkeur aan ‘u’.

In internationale bedrijven, waar Engels de voertaal is, spreek je elkaar met ‘you’ aan. Tegen je Duitstalige collega’s zeg je desondanks vaak ‘u’.

Iemand stelt zich voor met zijn voor- en achternaam. Dit is tegenwoordig gebruikelijk, omdat het persoonlijker is.  Het betekent niet automatisch dat je de ander bij de voornaam mag noemen of dat ze jou met je voornaam aanspreken. Je spreekt elkaar met ‘Frau’ of ‘Herr’ aan. Wen er maar vast aan.

Hoe je in Zwitserland artsen aanspreekt

Tegenwoordig spreek je ook artsen steeds vaker met Frau of Herr en de achternaam aan in plaats van met de titel (Dr. Müller). Let maar op hoe een arts zich aan je voorstelt of hoe men hem of haar introduceert. Stelt een arts zich met ‘dokter’ voor, dan geeft hij hiermee aan dat hij het op prijs stelt dat je hem met zijn titel aanspreekt. Je zegt dan “Guten Tag Dr. Baumann.”

Artsen stellen zich tegenwoordig steeds vaker voor met hun voor- en achternaam in plaats van met hun titel. Je spreekt hen dan aan met hun achternaam (Frau Simons, Herr Schuurman). Met ‘dokter’ mag je je alleen voorstellen als je de academische titel hebt.

Zo spreek je verpleegkundigen aan

Verpleegkundigen stellen zich met hun voornaam voor. Je spreekt hen dan met hun voornaam en met ‘Sie’ aan. “Hallo Birgit/ Klaus, könnten Sie mir sagen….”

Blijf op de hoogte blijven van onze blogs

 Geschreven door Anne Kewitsch, oprichter en specialist in maatwerktrainingen Duits