Wist je dat Zwitserland maar liefs 4 nationale talen kent? Naast Duits is dat Italiaans, Frans en Reto-Romaans. Van de vier taalgebieden is het Duitse gebied het grootst. In deze blog hebben we het over de Duitse taal in Zwitserland.
Het idee om deze blog te schrijven, ontstond door een typische fout van cursisten. Een typische fout noem ik een fout die meerdere cursisten maken. In dit geval gaat het om het gebruik van het werkwoord spelen.
In het Nederlands zeg je: Bij ons speelt dat niet. Of: Er speelt veel meer. Ook als vraag: Speelt er nog iets?
Klanten, die Duits leren om te communiceren met bestuursleden of CEO’s of zich voorbereiden op het C1-Certificaat voor hun registratie als arts, verbazen zich regelmatig over de woorden en zinsconstructies die ze in ons lesmateriaal tegenkomen. Het is anders dan de taal die ze gebruiken tijdens hun vakantie in een Duitstalig land of op school hebben geleerd.
In de eerste helft van oktober was ik bij de Duitslanddag. De Duitslanddag is een soort beurs of congres voor Nederlandse bedrijven, die overwegen om hun product of dienstverlening naar Duitsland te exporteren of de Duitse markt verder te verkennen.
Werknemers en zelfstandigen, die voor economische winst arbeid verrichten, hebben een beroepsnaam. In vacatures vinden we de functietitels.
Wist u dat in Duitsland alle grote detailhandelaren bezig zijn met duurzaamheidsinitiatieven en dat de wettelijke voorschriften inzake sociale en ecologische duurzaamheidsaspecten steeds strenger worden, zodat ook onverantwoord gedrag steeds meer bij wet is uitgesloten?
Om maar met de deur in huis te vallen: u kunt er niet van op aan dat uw Duitse gesprekspartner Engels spreekt of, misschien nog wel belangrijker, Engels wíl spreken. Wilt u met Duitsers of in Duitsland zaken doen of werken, spreek en schrijf dan in het Duits.
Duits spreken is één ding, Duits schrijven is weer iets anders. Niet alleen vallen bij een geschreven tekst grammaticafouten eerder op dan bij een gesprek, ook bestaan voor brieven en e-mails in veel talen bepaalde conventies en vaste formuleringen. Het is niet voldoende om de Nederlandse tekst direct te vertalen of door een vertaalmachine te laten vertalen.
Als u telefoneert in een vreemde taal bent u afhankelijk van uw taalkennis, omdat u niet ‘met handen en voeten’ kunt spreken. Dan is het handig te weten wat voor zinnen u kunt verwachten als u belt of gebeld wordt. En natuurlijk wat u zelf kunt zeggen!
Je noemt ze ’valse vrienden’ – woorden in verschillende talen, die erg op elkaar lijken, maar niet hetzelfde betekenen. Hoe meer de talen met elkaar verwant zijn, hoe meer valse vrienden er zijn. Sommige blunders zijn onschuldig, ze leiden hooguit tot hilarische momenten. Maar er zijn ook blunders die bij je Duitse relatie of contact tot ernstige irritatie kunnen leiden en die je derhalve beter kunt vermijden.
Onlangs heb ik een blog gepubliceerd met een lijst van Duitse podcasts. Al schrijvend dacht ik aan het zintuig waarmee je een podcast waarneemt, de oren, en aan wat je doet, namelijk luisteren.
Aan het begin van een nieuw jaar vragen ons af wat het nieuwe jaar zal brengen. Of we hebben al ideeën en plannen voor het nieuwe jaar. Daarnaast kunnen we zo onze vermoedens hebben over wat er staat te gebeuren. Of we hebben wensen. Dit geldt niet alleen voor u als persoon, maar ook voor bedrijven en organisaties.
Der, die, das – iedereen die ooit Duits heeft gehad op school, kent deze woordjes en weet dat die in de Duitse grammatica een nogal prominente rol spelen. Der staat voor ‘mannelijke’ woorden, zoals der Tisch of der Stuhl, die voor ‘vrouwelijke’ woorden, zoals die Kleidung of die Straße. Bij personen en dieren nemen we mannelijk en vrouwelijk heel letterlijk en zo duiden we mannelijke personen en dieren normaal gesproken met der-woorden en vrouwelijke met die-woorden aan: der Mann, der Arzt, der König versus die Frau, die Ärztin, die Königin.
U bent van plan om met uw bedrijf de Duitse markt op te gaan? Bent u al op de Duitse markt bezig? In dat geval loont goede kennis van zakelijk Duits. Maar wat is zakelijk Duits nu eigenlijk? En hoe onderscheidt het zich van ‘gewoon’ Duits?
Lopen of wandelen is een geliefd onderwerp voor informele gesprekken voor of na een vergadering, tijdens een borrel of een zakelijk etentje. Het is handig als je de juiste woorden in de juiste context beheerst.
Vanwege de coronacrisis wordt sinds een aantal weken nauwelijks nog face-to-face vergaderd. Bezoeken bij dochterbedrijven, klanten, leveranciers of andere (zaken-)relaties zijn sinds de lockdown uit den boze. In plaats daarvan heeft men het vergaderen via videoconferencing ontdekt.
Uiteraard is dit in Duitsland net zo gaande als hier in Nederland.
Veel Nederlanders die Duits spreken, vertalen niet alleen uit het Nederlands, maar ook uit het Engels. Dat komt omdat men taalregels, die bij een bepaalde taal horen, ten onrechte en veelal onbewust toepast op een andere taal. Een van de meest voorkomende vertaalfouten die ik in mijn lessen tegenkom, heeft te maken met het Engelse woord ‘people’.
Over tv kijken praten is een ander ding.
Ook in Duitsland zijn tv programma’s immers een goed onderwerp voor social talk. De onderwerpen zijn heel divers, diepgaand of juist luchtig en dat maakt het nu juist zo leuk om erover te praten.
Telkens ben ik verrast dat meerdere cursisten dezelfde fouten maken. Ik vraag me af hoe dat komt. Soms ontdek ik gaandeweg de oorsprong van een fout. ‘Ich habe Spaß daran, die Ursache für den Fehler zu entdecken‘.
Ook het woord ‘Spaß’ wordt regelmatig in verkeerde samenstellingen gebruikt. Helaas heb ik nog niet kunnen ontdekken hoe dat komt.
Hoe zou u zeggen dat u regelmatig of zelfs vaak iets doet?
Het juiste woord is B: Ich fahre oft zu unserem Tochterunternehmen in Köln.
In gesprekken over Duitsers beschrijven mijn gesprekspartners Duitsers regelmatig als ‘pünktlich’.
In de vele jaren dat ik in Nederland woon, heb ik geleerd dat Nederlanders net zo ‘pünktlich’ zijn. Mijn klanten zijn op tijd voor hun les, zakenpartners op tijd voor een afspraak, vergaderingen beginnen op tijd, (zwem-) lessen van onze kinderen begonnen op tijd, school begint op tijd… Er komt weleens iemand te laat. Maar dat gebeurt in Duitsland ook.
Stel u wilt over uw beroepservaring of opleiding praten.
Of u wilt in een presentatie voor een Duitstalig publiek over de geschiedenis van uw bedrijf vertellen.
Alle taalinstituten die Duits voor het zakenleven aanbieden, gebruiken hiervoor de term ‘zakelijk Duits‘. In cursussen, workshops of seminars ‘zakelijk Duits‘ leren de deelnemers de taal – woordenschat, uitdrukkingen, gezegden of grammatica - die ze nodig hebben voor hun werk in een bedrijf of organisatie. Denk aan zakelijke telefoongesprekken, presentaties of e-mails.
Laatst zat ik over de aanduiding ‘zakelijk‘ na te denken en vroeg me af of ‘zakelijk‘ wel de lading dekt.
Heeft u opgemerkt dat het Nederlandse ‘voor’ niet altijd letterlijk vertaald kan worden?
In het Duits wordt in bepaalde zinnen ‘für’ gebruikt in plaats van ‘vor’.
1. Ik ga zo meteen met David bellen.
2. We gaan onze medewerkers een cursus Duits aanbieden.
Gebruikt u het ook in uw gesprekken?
Spelen 'valse vrienden' u parten zoals deze?
Net zoals in Nederland wens je iedereen aan het begin van een nieuw jaar geluk en gezondheid.
Je zegt: ”Ein frohes neues Jahr” of in het kort: “Frohes Neues” (de wat informelere versie onder collega’s).
Wist u dat het voor een Duitser heel gebruikelijk is zich alleen met de achternaam voor te stellen?
Als u een volwassene, zoals een zakenpartner, collega of potentiële klant leert kennen, spreekt u hen in de meeste situaties met 'Herr' of 'Frau' en 'Sie' aan.
In januari was ik jarig en ik kreeg veel felicitaties via de sociale media. Leuk! Stel, u werkt in een Duits bedrijf en er is een medewerker jarig en trakteert. U feliciteert hem of haar met: ”Herzlichen Glückwunsch zum Geburtstag.” In Nederland feliciteert men iedereen. In Duitsland daarentegen feliciteert men alleen de jarige. De andere aanwezigen begroet u gewoon met “Guten Tag” of "Hallo".
Nog maar 14 dagen te gaan tot kerst. Nog ruim drie weken, dan begint een nieuw jaar.
In Duitsland worden, net zoals in Nederland, kerstkaarten en nieuwjaarswensen verstuurd, bij voorkeur in een envelop. Het is wat minder persoonlijk om onder je e-mail een groet te zetten. Het is een kwestie van smaak. Tenslotte worden ook in Duitsland e-cards verstuurd.
Verkeerde aanspreekvormen behoren tot de meest pijnlijke misstappen die u in Duitsland kunt maken. Het is mogelijk dat iemand daarop geïrriteerd of zelf beledigd reageert. Zorgvuldigheid en correct gedrag renderen en zijn aan te bevelen als u iets wilt bereiken bij degene met wie u spreekt.
Bij de voorbereiding voor mijn vakantie hoort een afwezigheidsmelding voor mijn e-mail. Enerzijds wil ik ontspannen en de e-mail uit kunnen zetten, anderzijds wil ik toch beschikbaar zijn indien er dringende vragen of opmerkingen zijn.
Er bestaat een grote gelijkenis tussen bepaalde Nederlandse en Duitse woorden. Hierdoor kan het gebeuren dat men in het Duits een woord gebruikt dat weliswaar bestaat maar in een andere context wordt gebruikt. Een voorbeeld is het woord 'Uhr'.
Gaat u in een Duitstalig land of voor een Duitse werkgever werken, heeft u een afspraak met een Duitser, een congres of een beurs in Duitsland of Zwitserland of gaat u er solliciteren? Heeft u nagedacht over hoe men elkaar in het Duits groet? Kent u de gebruikelijke woorden?
Tijdens mijn trainingen vragen cursisten mij regelmatig naar het gebruik van de letter 'ß'. De 'ß' bestaat alleen in de Duitse taal. Geen wonder, dat men erover struikelt. De letter heet officieel 'eszett', maar men schrijft 'ß'. In Duitsland heeft hij diverse benamingen zoals 'Buckel-S' of 'Straßen-S'.
Wohin fahren Sie? Ich fahre nach Deutschland, zu meinen Freunden, in die Stadt und später aufs Land und auch noch an den Chiemsee. Het éne kleine woord 'naar' wordt in het Duits met verschillende woorden uitgedrukt. Weet u wanneer u welk voorzetsel moet gebruiken?
Herkent u dat, van die woorden die u door elkaar gebruikt, waarvan u niet zeker bent, hoe ze gebruikt moeten worden? Zoals met de woorden
'wenn', 'wann' en 'als'?
Terwijl je op dit moment misschien op vakantie bent, staat je hoofd er niet naar om een wetenschappelijke uitleg over taalkwesties te lezen. Met deze blog wil ik je wel op een paar punten wijzen als je in het Duits over vakantie praat.